ETAP I
Pierwszy etap budowy systemu ITS BB prowadzony był w latach 2017-2018 w ramach zadania inwestycyjnego pn.: „Rozwój Zrównoważonego Transportu Miejskiego w Bielsku-Białej”, objął 18 kluczowych sygnalizacji świetlnych w mieście. Zakres jego działania mieścił się w korytarzu północ – południe, od Sarniego Stoku po skrzyżowanie ul. Partyzantów – al. gen. Władysława Andersa – ul. gen. Tadeusza Bora Komorowskiego, wraz z odgałęzieniem: ul. ks. Stanisława Stojałowskiego do ul. Żywieckiej i ul. Krakowskiej.
W ramach projektu ITS w Bielsku-Białej, zmodernizowano infrastrukturę związaną z sygnalizacją świetlną na skrzyżowaniach oraz przejściach dla pieszych. W ramach prac na głównych skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych, wymieniono maszty i wysięgniki sygnalizatorów, same sygnalizatory, zainstalowano nowe pętle indukcyjne służące do detekcji pojazdów podjeżdżających do sygnalizacji.
Głównym celem inwestycji była poprawa warunków ruchu drogowego w mieście, ze szczególnym uwzględnieniem transportu publicznego. Dzięki mechanizmowi nadawania priorytetu dla pojazdów komunikacji miejskiej umożliwiono płynny przejazd przez skrzyżowania z sygnalizacją świetlną dla pojazdów MZK, które wykazują opóźnienie w stosunku do rozkładu jazdy. Miejski Zakład Komunikacyjny uzyskał również nowe narzędzie do planowania i optymalizacji rozkładów jazdy, a także pracy przewozowej. Dzięki możliwości ciągłego monitorowania pozycji pojazdów, następuje szybsza reakcja na ewentualne utrudnienia w ruchu tj. objazdy oraz zatłoczenia.
Udogodnieniem dla pasażerów związanym z transportem publicznym jest system tablic dynamicznej informacji pasażerskiej (DIP) – łącznie na 22 przystankach. Tablice DIP prezentują informacje o rzeczywistym czasie przyjazdu autobusów. Każda z nich jest także przystosowana do obsługi przez osoby z dysfunkcją wzroku dzięki inicjowanemu pilotem przekazowi głosowemu odczytującemu komunikaty o przyjazdach.
Informacja pasażerska dostępna jest również na dedykowanym portalu internetowym rozklady.bielsko.pl umożliwiająca uzyskanie szerszej informacji m.in. o przystankach, liniach autobusowych oraz godzinach odjazdów autobusów z każdego z przystanków.
Dla pasażerów, kierowców oraz innych zainteresowanych osób, poza tablicami informacji pasażerskiej oraz portalem transportowym, udostępniony został również dedykowany serwis internetowy związany z ruchem drogowym its.bielsko.pl. Celem serwisu jest prezentacja informacji o aktualnym zatłoczeniu na sieci ulic objętych systemem ITS, a także utrudnieniach drogowych w mieście.
Wszystkie elementy systemu ITS zostały połączone szybką siecią światłowodową. Sieć ta łączy tablice DIP, sterowniki sygnalizacji świetlnej, kamery monitoringu z Centrum Zarządzania Ruchem. Zbudowano także bezpośrednie połączenie sieci światłowodowej pomiędzy MZK a Centrum Zarządzania Ruchem w MZD.
Projekt ITS w Bielsku-Białej był częścią przedsięwzięcia realizowanego wspólnie przez Miejski Zakład Komunikacyjny w Bielsku-Białej i Miejski Zarząd Dróg w Bielsku-Białej w ramach zadania inwestycyjnego pn.: „Rozwój Zrównoważonego Transportu Miejskiego w Bielsku-Białej”.
ETAP II
W drugim etapie rozbudowy systemu ITS w Bielsku-Białej, prowadzonym w latach 2020-2021, do już istniejącego systemu sterowania włączono kolejne 18 skrzyżowań na głównych arteriach miejskich. Na przystankach autobusowych zainstalowano kolejne 15 tablic dynamicznej informacji pasażerskiej (DIP).
W ramach projektu pojawiły się także zupełnie nowe elementy – 15 tablic naprowadzających na miejskie parkingi. Urządzenia z elektronicznymi wyświetlaczami rozlokowano na newralgicznych wjazdach do centrum Bielska-Białej. Tablice informują kierowców o ilości wolnych miejsc postojowych na sześciu miejskich parkingach, a strzałkami wskazują kierunek, w którym dany parking się znajduje. Siedem z wymienionych urządzeń zainstalowano bezpośrednio przy wjazdach na parkingi. Parkingi wyposażono w czujniki mierzące ilość wolnych miejsc.
Etap drugi to także trzy tablice zmiennej treści (VMS) informujące kierowców o utrudnieniach w ruchu. Zlokalizowane są na ulicach: Krakowskiej, Bystrzańskiej oraz Cieszyńskiej.
Zainstalowało także kamery monitoringu wizyjnego na osiemnastu skrzyżowaniach i piętnastu tablicach przystankowych (na każdej po dwie kamery). Dodatkowo 50 kamer rozlokowano na głównych wlotach do miasta, w tunelu Hulanka oraz trzech przejściach podziemnych. Tak rozbudowany system informatyczny nie tylko umożliwia sprawniejsze sterowanie komunikacją i ruchem, zarządzanie zmodernizowaną infrastrukturą, ale także pozwala na natychmiastową reakcję na pojawiające się niebezpieczne sytuacje drogowe.
Nowe funkcjonalności system monitoringu to m.in. informowanie w trybie alarmu o sytuacjach wyjątkowych jakim może być np. zatrzymanie się pojazdu czy pojawienie się osoby pieszej w tunelu pod rondem Hulanka.
Kamery i czujniki na wlotach do miasta odczytujące tablice rejestracyjne pojazdów dostarczają danych do monitorowania natężenia ruchu tranzytowego przez miasto z podaniem obciążenia na poszczególnych ciągach komunikacyjnych. Cały system stanowi spójne narzędzie do monitorowania bezpieczeństwa mieszkańców oraz powiadamiania odpowiednich służb w sytuacjach zagrożenia. Dzięki inteligentnym systemom upoważnione służby są w stanie określić w którym kierunku opuściło miasto np. skradzione auto.
Dzięki realizacji zadania „Rozbudowa Inteligentnego Systemu Transportowego w Bielsku-Białej” zastosowano nowe metody pomiaru zajętości parkingów, a także zaimplementowano innowacyjny mechanizm w skali kraju pozyskiwania danych wprost z serwerów światowego potentata internetowego Google. Dzięki współpracy z polskim biurem koncernu, tablice zmiennej treści, pokazujące czasy dojazdu do określonych węzłów w mieście, mierzą natężenie ruchu online, bez potrzeby instalowania dodatkowych czujników i oprogramowania podnoszącego koszty całego systemu.
W efekcie II etap rozbudowy ITS BB to dodatkowe 15 tablic informacji przystankowej, 15 tablic informacji parkingowej, nowoczesny monitoring tunelu Hulanka, 131 dodatkowych kamer w systemie, 3 tablice zmiennej treści i 34 km spinających to wszystko światłowodów, dostarczających danych do Centrum Zarządzania Ruchem w MZD.
Dzięki ITS BB zwiększyła się płynność i bezpieczeństwo ruchu drogowego. To zasadnicza, ale nie jedyna korzyść z wdrożenia Systemu Zrządzania Ruchem w Bielsku-Białej. Dane pozyskiwane z rozbudowanego systemu zwiększają także bezpieczeństwo wszystkich mieszkańców miasta. Ułatwiają bowiem dokumentację niebezpiecznych sytuacji i identyfikację popełniających wykroczenia osób. Systemy tego typu niejednokrotnie przyczyniły się do odnalezienia zaginionych osób i mienia. Są także przydatne podczas aktywacji systemu Child Alert.
System Zarządzania Ruchem w Bielsku-Białej to projekt „szyty na miarę”. Zaprojektowano go bowiem tak, aby w przyszłości wciąż mógł się rozwijać, zarówno obszarowo, jak również funkcjonalnie.
Oba etapy realizacji ITS były współfinasowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020.
Łączny koszt inwestycji przekroczył 25mln złotych w tym wartość dofinansowania wyniosła 18,5mln – stanowiąc 73% kosztów kwalifikowanych.
